Hürriyet Gazetesi yazarı Dinçer Gökçe’nin haberine göre Malatya’da şu sıralar tek gündem, don nedeni ile yanan kayısı... Kayıp oranı yüzde 90 olarak veriliyor. Kayısıda yaşanan sorun üreticilerin yanı sıra tüm kent ekonomisini vurmuş durumda. Satılmayı bekleyen 3 bin konut bulunuyor. Banka kredilerine olan talepte önemli bir düşüş var. Üreticide para olmaması nedeni ile kent esnafı da iş yapamaz durumda. Mazot, gübre ve tarım ilaçları gibi temel girdiler için ödeme yapılamıyor.
Yıllık 400 milyon dolarlık bir gelir elde edilen kayısı 750 bin nüfuslu Malatya’nın olmazsa olmazı. Doğrudan kayısıdan geçimini sağlayan 50 bin aile kent nüfusunun yarısına yakınını oluşturuyor.
3 BİN DAİRE ELDE KALDI
Üründeki kayıp yüzde 90 olarak ifade ediliyor. Bu durum üreticiyi, tüccarı ve ihracatçıyı doğrudan etkilese de kent ekonomisi için de ‘alarm’ işareti veriyor. Hurriyet.com.tr’nin kent kaynaklarından edindiği bilgilere göre yeni yapılmış 3 bin daire müşteri bekliyor. Ev fiyatlarında yer yer yüzde 50’lere varan düşüş bulunuyor. Bazı büyük müteahhitlik firmalarının iflas noktasına geldiğine işaret ediliyor.
KAYISININ KADERİ ÜÇ GÜNDE DEĞİŞTİ
Yaşanan sıkıntı esnafı da olumsuz etkilemeye başlamış durumda. Mazot, gübre gibi temel girdi ürünleri borç alınmaya çalışılıyor. Birçok zirai ürün satan dükkânın günü siftahsız kapattığına dikkat çekiliyor. Benzer sorun, oto galerileri, beyaz eşya mağazalarında da yaşandığına işaret ediliyor.
KREDİ TALEBİNDE DÜŞÜŞ
Kent ekonomisinde yaşanan daralma banka şubelerine de yansımış durumda. Özellikle konut ve otomobil kredilerinde büyük bir düşüşün olduğuna dikkat çekiliyor. Kent ekonomisinde yaşanan bu tablo, boşanma davaları, ve hırsızlık olaylarında da artışa yol açtığına dikkat çekiliyor.
KENT MERKESİNE AKIN ETTİLER
Şu sıralar kent nüfusu da kalabalıklaşmış durumda. Bu durumun temel sebebi ise, ürünü yanan üreticilerinin fabrikalarda veya başka alanlarda iş bulmak istemesi olarak gösteriliyor. Bu arada kayısıda yaşanan don olayı sayıları 30 bin olarak hesaplanan mevsimlik işçilerini de şimdilik etkilemiş durumda. Batman, Urfa, Adıyaman gibi çevre illerden gelen mevsimlik işçiler bu yıl kayısı işinde çalışamayacak.
MALATYA 100 YILDIR BÖYLESİNİ GÖRMEDİ
AİDAT BİLE ÖDEYEMİYORLAR
Malatya Emlak Komisyoncuları Esnaf Odası Başkanı Ali Özgül, kayısı nedeni ile yaşadıklarını sorunun emlak sektörünü de önemli ölçüde vurduğu görüşünde. Özgül yıl başından bu yana 130 kadar büronun kapandığını aktardı. Özgül’ün verdiği bilgiye göre yıllık oda aidatı 160 lira… Bu miktarı ödemeyen büro sayısı çoğunlukta. Özgül, satış bekleyen 3 bin kadar yeni konut olduğunu söyledi. Özgül “Durum iyiyken kayısıdan kazanılan para gayrimenkule yatırılırdı ama şimdi kimsenin böyle bir durumu da niyeti de yok” dedi. Gidişatın hem kendileri hem bir çok müteahhitlik firması için daha da kötüleşeceğini öngören Özgül, 3 büyük firmanın iflas başvurusunda bulunduğunu kaydetti.
AĞIZLARI BIÇAK AÇMIYOR
Malatya Sanayi ve Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Cebrail Aldı, yaşanan durumu “Bizim burada ağızları bıçak açmıyor” sözleri ile ifade ediyor. Aldı, ihracatçı firmalardan bazıları için ciddi sorunların yaşanabileceğine dikkat çekti. Zira, daha önce sözleşme yapmış olan firmaların, ürün yokluğunda, siparişlerini teslim edememesi durumu ile karşı karşıya kalacak. Aldı, çiftçilere, ‘afet bölgesi’ kapsamında destek verilmesi gerektiğine işaret etti.
DON KARARINA DEVLET TEŞVİKİ YANLIŞ KARAR OLUR
BİR TEK STOKÇULAR KAZANDI
Malatya Ticaret Borsası Başkanı Gürsel Özbey, kent ekonomisinin tamamına yakınını kayısıya bağlı olduğunu ifade etti. Özbey bu yılki durum için ise şu rakamları verdi: Bu yıl 150-200 bin ton elde edilmesi beklenen kayısı 10 bin ton civarında olacak. Bu da toplam ürünün ancak yüzde 5’i kadarının elde edileceğini gösteriyor. Özbey, bu durumun, emlaktan, zirai ürün satışına, okul servis parasından banka kredilerine değin bir dizi kesimi olumsuz etkilediğini ifade etti. Özbey, kredi borçlarının ertelenmesinin sorunu çözmediğini ifade ederek yapılması gerekenin üreticiye nakit desteği sağlanması olduğunu söyledi. Özbey, yaşanan süreçten kazançlı olan tek kesimin, stokta ürünü bulunanların olduğunu ifade etti. Zira kilosu 5 liraya satılan kayısı şimdilerde 15-20 liraya çıkmış durumda.
