İnönü Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü, Üniversite-Sanayi işbirliği ile TÜBİTAK onaylı proje kapsamında kayısının çekirdeğinden katma değeri yüksek yeni ürünler çıkaracak. Bunlardan en önemlisi ise kayısı çekirdeği yağından artan pres keki. Protein değeri oldukça yüksek pres kekinin ise üretime geçtikten sonra vegan beslenmenin en önemli ürünü olması bekleniyor.
İnönü Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Adnan Hayaloğlu'nun yürütücüsü olduğu ‘Kayısı Çekirdeği Soğuk Pres Kekinden Katma Değeri Yüksek Ürünler’ projesi hayata geçiriliyor. TÜBİTAK onaylı proje, Üniversite- Sanayi İşbirliği Kapsamında destekleniyor. Proje hakkında Rektör Ahmet Kızılay ile birlikte bilgiler veren Prof. Dr. Hayaloğlu, kayısı çekirdeğinden kahve, ezme, zar tozu elde edilmesi projesinin geçtiğimiz ay sözleşmesinin imzalanması ile resmen başladığını söyledi.
Vegan beslenme için önemli bir ürün
Projenin kapsamının kayısı çekirdeğinden pres katma değerli ürünler geliştirmek olduğunu ifade eden Prof. Dr. Hayaloğlu, pres kekini kullanacaklarını söyledi. Kayısı çekirdeği yağının kozmetik sektöründe kullanıldığını ve üretimden arta kalan pres kekinin ise değersiz bir ürün olarak kaldığını ifade eden Hayaloğlu, “Bu da bizim dikkatimizi çekti. Bunla ilgili yaptığımız incelemede pres kekinin yüzde 50 protein içerdiğini gördük. Son günlerde vegan beslenme çok gündem de. Bu beslenmede hayvan kaynaklı protein besin ögesi istenmiyor. En azından vegan beslenmeye katkıda bulunmak ve kayısının bir ucundan tutup çalışmalara destek vermek istiyoruz” dedi.
Kayısı çekirdeği pres kekinin iyi bir materyal olduğunu söyleyen Hayaloğlu, “TÜBİTAK’ın ve İnönü Üniversitesi Rektörlüğümüzün bir araya gelmesi ile güzel bir proje ortaya çıkardığımızı düşünüyorum. Bu projede sanayi tarafı olarak bizlere destek veren Toska Tarım Ürünlerine de buradan teşekkür ediyorum” şeklinde konuştu.
9 ay gibi bir süre zarfında TÜBİTAK projelerinin onaylandığını da aktaran Hayaloğlu, 438 bin TL olan proje bütçesinin yüzde 75’inin TÜBİTAK, yüzde 25’inin ise sanayi işbirliği ile karşılanacağını söyledi.
“Malatya kayısısı adına önemli bir proje”
İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kızılay ise hayata geçirilen bu projenin Malatya ve kayısı adına önemli bir proje olduğunu dile getirdi.
Üniversite-Sanayi iş birliğinin somut göstergesi olan bu proje ile kayısı çekirdeğinin bir takım ürünlere dönüştürülmesi ve yeni ürünler elde edileceğini belirten Kızılay, “Kahve, ezme ve zar tozu olmak üzere yeni katma değeri yüksek ürünlerin piyasaya hazırlanması ve ticaretinin geliştirilmesi kayısı üreticileri ve Malatya ekonomisi adına önemli olacaktır” dedi.
Dünya kayısı başkenti olarak bilinen Malatya’da kayısının çekirdeğinden de üniversite-sanayi işbirliği ile yeni ürünleri piyasaya süreceklerini kaydeden Kızılay, projeye üniversite olarak da destek sağlayacaklarının altını çizdi.
“Şehrimize katma değeri yüksek ürün kazandırmış olacağız”
Gıda Mühendisliği Bölümünün önemli çalışmalara imza attığını dile getiren Kızılay, “Yeni destekler vererek kayısı çekirdeği ile ilgili Türkiye’de yapılmış en önemli projelerden biri olacak. TÜBİTAK ile böyle büyük bir projeyi hayata geçiriyoruz. Şehrimize kayısımıza yeni bir katma değer kazandırmış olacağız” ifadelerine yer verdi.
Bu projenin hayata geçirilmesi ile birlikte kayısı çekirdeğinde ne kadar proteinin olduğunun da belirleneceğini ifade eden Kızılay, “Bu proteinin bio aktivitesini tespit edecekler. Bunlar özellikle vegan beslenmede çok önemli. Yüzde yüz artan, gerek ürün gerekse talep olarak büyüyen bir alan. Kayısı çekirdeği pres kekinden elde edilecek proteinin bu alanda önemli bir katma değer sağlayacaktır” dedi.
Kayısı pres kekinden kahve de üretileceğini ifade eden Kızılay, şunları söyledi:
"Proje ile hem sonikasyon hem de alkali ekstraksiyon yöntemi kullanılarak proteinin kayısı çekirdeğinden maksimum du¨zeyde ekstraskiyonu optimize edilecek. Kayısı çekirdeği proteininin biyoaktivitesi, antioksidan aktivite belirlenmesi ile mu¨mku¨n olacaktır. Kayısı çekirdeği soğuk pres kekinin kahveye işlenmesi. Bu amaçla pu¨sku¨rmeli kurutma ve dondurarak kurutma yöntemleri kullanılacak ve u¨retilecek instant kahvenin renk, aroma, çözu¨nebilirlik, antioksidan aktivite gibi özellikleri belirlenecektir. Kabuk zarı tozu. Tozun farklı gıdaların fenolik madde, antioksidan ve diğer tekno-fonksiyonel özelliklerinin geliştirilmesinde ve zenginleştirilmesinde kullanılacaktır. Kayısı çekirdeği ezmesi. Kabuk zarı soyulmuş kayısı çekirdeği ve pres keki kullanılarak ezme u¨retilecek ve u¨ru¨nu¨n enerji değeri, bileşimsel ve tekstu¨rel özellikleri belirlenecektir.
