Malatya’da meydana gelen zirai don nedeniyle başta kayısı olmak üzere birçok meyve ağacında zarar meydana geldiği bildirildi. Malatya’nın doğal afet kapsamına alınması istendi.
Özellikle, 29,30 ve 31 Mart geceleri sıcaklığın sıfırın altına düşmesiyle kayısı ve meyve ağaç, çiçek ve tomurcuk ile çağlalarının yandığı ifade edildi.
Zirai donun zarar verdiği meyvelerin başında gelen kayısı meyve rekoltesinin bu yıl yok denecek kadar az olacağı tahmin ediliyor. Gerçek zarar tespitinin Mayıs ayının ortalarına doğru belli olmasının beklendiği bildirildi.
Malatya’da 2013 yılında 400 bin ton dolayında yaş kayısı rekoltesi gerçekleşirken, bu yıl rekoltenin çok düşük olacağı tahmin ediliyor. Bu yılki tahmini rekoltenin Mayıs ayında kayısı meyvesinin büyümesiyle ortaya çıkacağı hatırlatıldı.
Malatya’daki mesleki teşekkül ile sivil toplum kuruluşları da, don zararı nedeniyle üreticilerin mağduriyetlerinin giderilmesini istedi.
Malatya Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Başkanı Hasan Hüseyin Erkoç, Malatya’nın afet kapsamına alınması gerektiğini söyledi. Erkoç, “30 ve 31 Mart geceleri meydana gelen ciddi don olayı yaşandı. Bugüne kadar yaşanan en ciddi don olaylarından biridir. Daha önceki yıllarda don olayları olurdu ancak kısmi ve bölgesel olurdu. Son iki gecede, Malatya’nın tüm kesimini etkiledi. Kayısı ağaçları ciddi şekilde ürün kaybına yol açtı” ifadelerini kullandı.
Konuyu Tarım Bakanı ve milletvekillerine ilettiğini söyleyen Erkoç, “Zaten son yıllarda kayısı ürününün para etmemesi nedeniyle sıkıntı içinde olan kayısı üreticisi, don sigortasını da gerektiği gibi yaptıramadılar. Ürünün para etmemesinden dolayı üretici sigorta yaptıramadı” diyerek, Malatya’nın afet kapsamına alınmasını istediklerini vurguladı.
Bu sıkıntılı dönemde üreticilere düşük faizli veya faizsiz kredi verilmesini de istediklerini dile getiren Erkoç, üreticilerin mağduriyetinin giderilmesini beklediklerini kaydetti
Malatya ziraat odaları il koordinasyon kurulu adına açıklama yapan Yazıhan Ziraat Odası Başkanı Yunus Kılıç, zirai dondan dolayı başta kayısı olmak üzere meyve ağaçlarının çiçek ve tomurcuklarının gördüğü zararı dile getirdi.
29 ve 30 Mart gecesi yaşanan dondan dolayı başta kayısı olmak üzere ceviz ve dut gibi birçok meyvenin zarar gördüğünü söyleyen Kılıç, üreticinin bir yıllık emeğinin ve gelirinin gittiğini kaydetti.
Acil olarak kriz masası oluşturulması gerektiğini bildiren Kılıç, "Kriz masası zararları tespit edip, çiftçilerin Tarım Kredi Kooperatifi, Ziraat Bankası, sulama elektrik borçlarının bir yıl ertelenmesini bekliyoruz" dedi.
Tüm Üreticiler ve Köylüler Sendikası (Tüm Köy Sen) Malatya İl Başkanı Ali Gürel de, taleplerini dile getirdi. Gürel, üreticilerin mağdur olmaması için destek verilmesini istedi.
29, 30 ve 31 Mart geceleri yaşanan zirai don nedeniyle tarımsal ürünlerin yandığını söyleyen Gürel, “Malatya ili afet bölgesi ilan edilmeli. Üreticilerin devlet kurumlarına olan borçları ertelenmeli ve faizleri silinmelidir. Dondan kaynaklı oluşan zararların bedeli koşulsuz olarak üretici köylüye ödenmelidir” dedi.
Diğer yandan, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü’nde AK Parti Malatya Milletvekili Öznur Çalık’ın başkanlığında, ziraat odası ve üretici birliklerinin katıldığı istişare toplantısı yapılarak dondan zarar gören kayısı çiftçisinin durumu görüşüldü.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Ali Selvi, “30 ve 31 Mart geceleri ilimizde eksi 5’e kadar düşen bir don olayı meydana geldi. Bu olayla birlikte maalesef bütün ilçelerimizde yetişen kayısılarda zarar meydana geldi. Bu zararın şuanda tespiti mümkün değil. Biz bir ön tespitlere ulaştık, ancak her alanda zarar olduğunu biliyoruz. Şu aşamada hemen zarar oranını tespit etmek mümkün değil. En azından Mayıs ve Haziran ayını bulmamız gerekiyor. Tarım sigortası yapılan alan, toplam alanın yüzde 25’i kadar ve sigorta yaptıranların bir kısmı sadece doluya karşı yaptırılmış ve ayrı bir problem” dedi.
TARSİM Bölge Müdürü Sabri Akın ise şunları söyledi:
“Bizim sahada yapmış olduğumuz tespitlerde ciddi oranda bir don hasarı söz konusu, Bu yıl bizim geçmiş yıllara nazaran belki de poliçe sayımızın en yüksek olduğu yıl. Çiftçi Kayıt Sistemi'ne kayıtlı kayısı varlığımızın ancak yüzde 45’i sigortalı. Bu sistemin en temel noktası sigorta yaptıranların Çiftçi Kayıt Sistemi'ne kayıtlı olmasıdır. Şuanda 10 bine yakın ihbar var. Şuanda sahada 74 eksperimiz çalışıyor ve bütün araziyi tek tek inceleyerek tespit yapıyorlar. Tespitlerimizi 25 Nisan’a kadar bitirmeyi hedefliyoruz. Bu yaptığımız tespit ön tespittir. Ön tespitte dikkat ettiğimiz husus gerçekten bir don hasarı var mı, yok mu, bu don hasarı orta şiddette mi, normal şiddette mi. Şu aşamada bizim hasar oranını vermemiz mümkün değil. Kesin olarak 15 Mayıs’tan itibaren kesin don zararı tespitlerine başlayacağız.”
Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürü Yaşar Zengin, mağdur durumdaki vatandaşların don zararının karşılanmasını istediklerini söyledi.
Milletvekili Öznur Çalık ise toplantıda yaptığı açıklamada, “Malatya’da şuanda don zararı olduğu biliniyor. Şimdi çok hızlı bir şekilde Tarım İl Müdürlüğü ve TARSİM hasar tespitlerine başlamış vaziyetteler. Kayısı ile ilgili olarak yaşanılan süreci yakından takip etmek, detaylı bilgiyi almak ve bununla ilgili çözüm önerilerini almak için istişare toplantısı düzenledik” ifadelerini kullandı.
Bu arada, kayısı üreticileri ise, gece ısının eksi 3-5 derece olmasından dolayı ve rüzgarın da etkisiyle genel bir don oluştuğunu ve zararlarının büyük olduğunu ifade ettiler.
